Στο βιβλίο του «Ρaτσισμός χωρίς Ρaτσιστές» ο Eduardo Bonilla-Silva εφιστά την προσοχή των αναγνωστών στο εξής παράδοξο: στην σύγχρονη Αμερική ο ρaτσισμός συνεχίζει να εμποδίζει την πρόοδο της μαύρης μειονότητας, την ίδια ώρα που κανείς δεν επιθυμεί πια να χαρακτηριστεί ρaτσιστής. Ο συγγραφέας δείχνει πώς η ρατσιστική ρητορική έχει πάρει πλέον πιο έμμεσες μορφές ώστε να διαιωνίζει και να δικαιολογεί τις υπάρχουσες ανισότητες χωρίς να γίνεται αντιληπτή ως ευθεία επίθεση εναντίον των μαύρων.
Παρόμοιο φαινόμενο παρατηρείται σήμερα και με τον μισoγυνισμό, ο οποίος επιμένει να εμποδίζει την επίτευξη της ισότητας και της απελευθέρωσης από τις πατριαρχικές δομές χωρίς κανείς σχεδόν -με την εξαίρεση κάποιων γραφικών- να παραδέχεται ρητά πως μiσεί τις γυναίκες. Υπάρχουν λιγότερο ορατές μορφές μισoγύνηδων που διαιωνίζουν τα σεξιστικά στερεότυπα και αναπαράγουν την ιδέα της γυναικείας κατωτερότητας με πιο συγκεκαλυμμένες μορφές.
Ακολούθως παρατίθενται τα βασικότερα είδη, σε μία σχηματική παρουσίαση -χωρίς να σημαίνει, φυσικά, πως δεν μπορεί να ανήκει κάποιος σε παραπάνω από ένα είδη:
Ο εξελικτικός ψυχολόγος:
Το είδος αυτό κρύβει την υποτίμησή του για το γυναικείο φύλο πίσω από μία επίφαση ψευδοεπιστήμης και μπουρδολογίας. Αρέσκεται να ισχυρίζεται πως οι διαφορές ανάμεσα στα φύλα είναι έμφυτες και απαραίτητες για την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Κάνει επίκληση στον άνθρωπο τον σπηλαίων και υπονοεί πως κανένα από τα αγαθά του ανθρώπινου πολιτισμού δεν θα είχε υπάρξει αν οι γυναίκες δεν είχαν μείνει στο σπίτι (ή τη σπηλιά) να φροντίζουν τα παιδιά και να υπηρετούν τους άντρες ενώ οι τελευταίοι κυνηγούσαν.
Αν τον αποκαλέσεις μισογύνη θα σου απαντήσει αθώα πως δεν θεωρεί τις γυναίκες κατώτερες, απλά «διαφορετικές», και πως τα δύο φύλα διαθέτουν απλά διαφορετικές δεξιότητες. Για παράδειγμα, οι γυναίκες είναι από τη φύση τους καλύτερες στο σκούπισμα και το ξεσκόνισμα, ενώ οι άντρες είναι εκ φύσεως καλύτεροι στο να χτίζουν πολιτισμούς και να κυβερνούν τον κόσμο.
Ο τύπος αυτός αδυνατεί να εξηγήσει γιατί ο πολιτισμός δεν κατέρρευσε αφότου οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου και έπαψαν να είναι, νομικά τουλάχιστον, οι οικιακοί σκλάβοι των αντρών. Ούτε γιατί ο ίδιος δίνει τόση έμφαση στον ρόλο του άντρα ως κυνηγού, ενώ τρώει το συσκευασμένο, κατεψυγμένο και ξαναζεσταμένο στο φούρνο μικροκυμάτων κοτόπουλο του.
Αγαπημένες ατάκες:
«οι άντρες είναι πολυγαμικοί γιατί είναι γενετικά προγραμματισμένοι να γονιμοποιούν όσο περισσότερα ωάρια γίνεται»
«οι γυναίκες ψάχνουν από τη φύση τους αυτόν που θα τους παρέχει μεγαλύτερη ασφάλεια, γι’ αυτό θέλουν πλούσιους άντρες»
«η επιθετικότητα των αντρών είναι κατάλοιπο της εποχής που κυνηγούσαν μαμούθ»
Γυναικείο πρότυπο
Η Raquel Welch στο One Million Years B.C
Η Jane Porter/Lady Greystoke
Ο θαυμαστής της γυναικείας φύσης
Ο τύπος αυτός φαινομενικά θαυμάζει τις γυναίκες, ως αγνά και μυστηριώδη πλάσματα, κάτι σαν τους ιθαγενείς του Avatar. Πίσω από αυτή την εξιδανίκευση, όμως, υφέρπει μια τάση να μειώνει τις γυναίκες σε στερεότυπα. Πιστεύει πως η γυναικεία φύση συνοψίζεται στο μητρικό ένστικτό και σε μια ανάγκη ανιδιοτελούς φροντίδας προς τους άλλους, αγνοώντας τις κοινωνικές συνθήκες που διαμόρφωσαν αυτά τα χαρακτηριστικά.
Γενικότερα, θεωρεί πως η θηλυκότητα μας καθορίζει πλήρως: είμαστε πρωτίστως θηλυκά συνδεδεμένα με την Μητέρα Φύση και λιγότερα άνθρωποι, με την δική μας ξεχωριστή προσωπικότητα και τις δικές μας φιλοδοξίες και αδυναμίες. Παρόλο που εξυμνεί τη γυναικεία φύση, το σύμπαν του δεν έχει θέση για όσες παρεκκλίνουν από την καρικατούρα της σεμνής και τρυφερής συζύγου και μητέρας.
Είναι ο πρώτος που θα αποκαλέσει μία γυναίκα «τσούλα» και θα κοιτάξει με φρίκη οποιαδήποτε δεν έχει σαν μοναδικό όνειρο ένα καλό γάμο και 2-3 κουτσούβελα -κάποια παιδικά τραύματα προφανώς την έκαναν να χάσει τον δρόμο της. Ταυτόχρονα, ανησυχεί πως κάθε γυναίκα που του λέει καλημέρα προσπαθεί να τον «τυλίξει» και να τον σύρει με το ζόρι στα σκαλιά της εκκλησίας.
Μήν χάσετε:
Αγαπημένες ατάκες:
«μπορεί να μη θες παιδιά τώρα αλλά θα αλλάξεις γνώμη αργότερα, όταν θα χτυπήσει το βιολογικό σου ρολόι»
«η γυναίκα είναι από τη φύση της μονογαμική»
«η ψυχή της γυναίκας είναι μια άβυσσος.».
«Το κέρατο της γυναίκας έχει εγκεφαλικά χαρακτηριστικά, έχει ακάλυπτες συναισθηματικές ανάγκες ενώ ο άντρας είναι έρμαιο των παθών του»
Γυναικείο πρότυπο
Η Μαρία, Μητέρα του Ιησού και συγχρόνως Παρθένα, που δεν άφησε αυτή την Μαρία την Μαγδαληνή να τυλίξει τον μονάκριβό της
Ο Συνωμοσιολόγος
Ο τύπος αυτός βλέπει πίσω από τα πάντα τα πλοκάμια της μητριαρχίας. Θεωρεί πως ουσιαστικά οι γυναίκες πάντα κυβερνούσαν τον κόσμο, χειραγωγώντας τους άντρες από το παρασκήνιο, και κάθε ισχυρισμός περί γυναικείας καταπίεσης είναι απλά άλλη μια προσπάθεια να τους ελέγξουν δημιουργώντας τους ενοχές. Θεωρεί πως οι γυναίκες είναι πονηρές, ύπουλες, μοχθηρές και σίγουρα όχι τα θύματα του σεξισμού, μιας και τα πραγματικά θύματα είναι οι άντρες.
Από την έκπτωση από τον Παράδεισο και τον Τρωικό πόλεμο, ως την διάλυση των Beatles, ο συγκεκριμένος τύπος βλέπει πάντα ως ένοχο μία γυναίκα. Αντιλαμβάνεται τον μισογυνισμό του σαν τιμωρία προς τις γυναίκες, και τον εαυτό του σαν υπερήρωα που θα αποκαταστήσει τη δικαιοσύνη, ενώ αδυνατεί να διακρίνει ανάμεσα στην συστημική καταπίεση και τις δικές του μεμονωμένες εμπειρίες.
Αγαπημένες ατάκες:
«για τις γυναίκες το σεξ είναι απλά μία μέθοδος να ελέγχουν τους άντρες»
«του έβαλε λόγια η δικιά του»,
«μην εμπιστεύεσαι ποτέ γυναίκα»
Γυναικείο πρότυπο
Μια ιδιαίτερα δυναμική και εξωστρεφής γυναίκα, όχι επειδή πάσχει από το σύνδρομο της Στοκχόλμης, αλλά γιατί σαν παρανοϊκός θεωρεί πως οι γυναίκες όταν είναι σιωπηλές δολοπλοκούν ακατάπαυστα απέναντι στα αθώα θύματά τους
Ο Λάτρης του Ωραίου Φύλου
Ακούγεται οξύμωρο γιατί ο ίδιος ισχυρίζεται πως λατρεύει τις γυναίκες. Αυτό που στην πραγματικότητα λατρεύει, όμως, είναι ο εαυτός του και η αίσθηση θριάμβου κάθε φορά που προσθέτει μια από αυτές στη λίστα του. Οι γυναίκες μειώνονται σε σεξουαλικά αντικείμενα προς κατάκτηση και καθορίζονται πλήρως από την ικανότητά τους να προσελκύουν το σεξουαλικό του ενδιαφέρον.
Οι άσχημες είναι απλά αόρατες, ενώ οι όμορφες είναι ανταλλάξιμες και πλήρως υποκαταστήσιμες. Οι γυναίκες είναι απλά κάτι περισσότερο από πλαστικές κούκλες, με μοναδική χρησιμότητα να τον διασκεδάζουν στο κρεβάτι και να του τονώνουν την αυτοπεποίθηση. Για το λόγο αυτό υποστηρίζει ένθερμα την σεξουαλική απελευθέρωση των γυναικών -και κάπου εκεί εξαντλούνται τα όρια της «φεμινιστικής» ρητορικής του.
Αγαπημένες Ατάκες:
«η γυναίκα που δεν φροντίζει τον εαυτό της χάνει τη θηλυκότητά της»,
«Εγώ σεξιστής; Εγώ αγαπώ όλες τις γυναίκες. Και τις ξανθές και τις μελαχρινές»
Γυναικείο πρότυπο
Όποια γυναίκα (ούτως ή άλλως είναι όλες ανταλλάξιμες μεταξύ τους) είναι αρκετά παραδοσιακά όμορφη να γίνει centerfold σε ανδρικό περιοδικό, αλλά παράλληλα μονό εφόσον έχει το βάθος και τη διαδραστικότητα του χαρτιού στο οποίο τυπώνεται.
Ο αρνητής της πατριαρχίας
Ο τύπος αυτός δεν κατανοεί καθόλου την ανάγκη φεμινισμού, δεν αισθάνεται ότι έχει αντρικό προνόμιο, πολλές φορές θα σε κατηγορήσει για αντίστροφο σεξισμό και θα σου κλαφτεί για το πόσο τον καταπιέζει ο αντρικός ρόλος. Θα έχει μια passive aggressive συμπεριφορά απέναντι στις γυναίκες και μια αντίστοιχη λατρεία απέναντι στους άντρες (brotherhood) αλλά υποστηρίζει πως είναι ουμανιστής.
Επειδή δεν βλέπει καμία ανισότητα θα σου κάνει περισσότερο mansplaining από όλους γιατί θεωρεί πως έτυχε να κατανοεί τα πράγματα καλύτερα από σένα. Αυτός ο τύπος σεξιστή μισεί τις γυναίκες με όλο του το είναι, δεν θα τους χαρίσει τίποτα, ούτε καν την ηθική δικαίωση να παραδεχτεί ότι υπάρχει πατριαρχία. Ξέρει ότι είναι σεξιστής αλλά αυτό είναι ένα μυστικό που θα πάρει στον τάφο του.
Αγαπημένες Ατάκες:
«Είσαι υπερβολική και τα υπεραναλύεις »
«Είσαι τρελή, μια κουβέντα είπε ο άνθρωπος κι εσύ αντί να γελάσεις θύμωσες, δεν έχεις καθόλου χιούμορ»
«Δε νιώθω να μεγαλώνω με κάποιο προνόμιο, ίσα ίσα το αντίθετο, εγώ πρέπει να τα κάνω όλα, την πρώτη κίνηση στο ραντεβού, να φέρνω τα λεφτά στο σπίτι, να πάω στρατό κ.ο.κ»
«Εμείς, οι άντρες, καταπιεζόμαστε που πρέπει να πληρώνουμε τα ποτά σας όταν βγαίνουμε έξω»
«Να πηγαίνουν και οι γυναίκες στρατό, για να είμαστε όλοι ίσοι»
«Δε βλέπω κάποια ανισότητα, στις συνεντεύξεις για δουλειές προτιμούν τις γυναίκες επειδή είναι πιο σενιαρισμένες και το παίζουν γκόμενες»
Γυναικείο πρότυπο
Η μάνα του που κανακεύει τον κανακάρη της ακούγοντας στωικά το δράμα που αυτός βιώνει καθημερινά και του υπενθυμίζεις πόσο αδικημένος είναι από την κοινωνία. Αρκεί να μην έχει κάνει μπάμιες ή όποιο φαγητό αποτελεί casus beli.
O Τζέντλεμαν
O Τζέντλεμαν είναι ο κατεξοχήν άνδρας που έχει πείσει τον εαυτό του πως αποτελεί την ενσάρκωση όλων των ιδεωδών του δυτικού πολιτισμού. Έχει για πρότυπα τον Don Draper και τον Jay Gatsby ή άλλους αναλφάβητους εστέτ όπως ο Ζάχος Χατζηφωτίου δίχως να συνειδητοποιήσει τη θλίψη και γελοιότητα που κρύβουν από πίσω τους. Πίσω από το θαυμασμό του για τους άνδρες παλαιάς κοπής, κρύβεται η επιθυμία του να έχει τις γυναίκες σαν αξεσουάρ ή έστω παραδουλεύτρες.
Η καλή και αψεγάδιαστη συμπεριφορά (θα σου ανοίγει τις πόρτες να περάσεις πρώτη και θα ακολουθεί πιστά το savoir vivre) ενός τζέντλεμαν και δεν αποτελεί τίποτα λιγότερο από ένα μέσο εκβιασμού και πίεσης για να τους απονεμηθεί χάριν αριστείας ό ρόλος του εραστή/γκόμενου/συζύγου. Σύμφωνα με τα λόγια του αυτοχαρακτηριζόμενου ως supreme gentleman Elliot Rodgers πριν αιματοκυλήσει “Είναι μια αδικία, ένα έγκλημα γιατί; δεν καταλαβαίνω, γιατί δεν με θέλετε; Είμαι ο τέλειος άνδρας , ο supreme gentleman και εσείς επιλέγετε αυτός τους ενοχλητικούς βάρβαρους, για αυτό θα σας τιμωρήσω σφάζοντας όλα αυτά τα κορίτσια που πόθησα τόσο πολύ”
Αγαπημένες Ατάκες
«δεν είναι σωστό να βρίζουμε μπροστά σε γυναίκες»
«Άσε μην το κάνεις εσύ, είναι δύσκολο»
*προσφέροντας ένα μπουκέτο* «Τα λουλούδια στα λουλούδια»
Γυναικείο πρότυπο
Η Σοφία η Λόρεν, Hürrfem Sultan, Mihrimah, Brittney Grinder
